Satın Alma Profesyonelleri ve Yöneticileri Derneği (TÜSAYDER), Yönetim Kurulu Başkanı Başkanı Meriç Atalay, dönüşümün kaçınılmaz olduğunu belirterek "Yapay zekânın satın alma süreçlerindeki etkisi büyük. Global şirketlerin %71’i en az bir fonksiyonunda üretken yapay zekâyı kullanıyor. Satın alma ve tedarik zinciri yönetimi, bu dönüşümü en yavaş benimseyen alanlardan biri olsa da bu durum hızla değişecek” dedi.
Düşünme şeklini değiştirmeyen şirketlerin 5 yıl içinde rekabet dışı kalacağını söyleyen Atalay “Küresel piyasalardaki belirsizlik, artan emtia fiyatları ve tedarik zincirindeki dalgalanmalar, şirketleri daha çevik ve dijital odaklı stratejiler belirlemeye zorluyor. Satın alma ve tedarik zinciri yönetimi alanında önü açılan yeni trendler, sadece maliyetleri düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda şirketlerin rekabet gücünü de yeniden şekillendiriyor. Artık geleneksel yöntemlerle maliyet avantajı sağlamak giderek zorlaşıyor. Belirsizlik arttıkça, firmalar teklif marjlarını yükseltiyor ve bu durum enflasyon üzerinde ciddi baskı yaratıyor. Maliyetleri optimize etmek isteyen şirketlerin, yapay zekâ ve dijital dönüşümü tedarik zincirinin merkezine koymaları gerekiyor" diye konuştu.
EMTİA FİYATLARI ARTIYOR: KAHVE %18, ŞEKER %8 ARTTI
Gümrük tarifelerindeki dalgalanmaların ve emtia fiyatlarındaki ani yükselişlerin, tedarik zincirlerini zorlamaya devam ettiğini vurgulayan Atalay şöyle devam ediyor, “Ocak-Şubat 2025 döneminde kahve fiyatları %18, şeker %8, kereste, buğday, kalay ve altın %7, gümüş %5 ve soya yağı %4 oranında artış gösterdi. Tüketici alım gücü düştükçe, tüketim alışkanlıkları da değişiyor. Daha önce büyük ambalajlarla yapılan toplu alımlar, yerini daha düşük gramajlı ama sık sık yapılan alımlara bırakıyor.”
Tüketici tarafında rekabetçi fiyatlara olan yönelimin zaruri hale geldiğine dikkat çeken Atalay, "Bu değişim alım gücü geri kazanıldığında eski tercihlere dönecektir. Ancak o noktaya kadar pazar daralmaya devam edecek. Verimsiz yönetilen şirketler için bu süreç oldukça yıkıcı olacak" diyor.
TÜKETİCİ DAVRANIŞLARINDA KÖKLÜ DEĞİŞİMLER KAPIDA
McKinsey’in 2024’ün ikinci yarısında yaptığı araştırmaya göre, şirketlerin %61’inin yapay zekâ entegrasyonlarıyla tedarik zinciri ve envanter yönetimi maliyetlerini son 12 ayda %10 ile %20 oranında azalttığını vurgulayan Atalay ekliyor,
“Tedarik zincirinde maliyet baskısı artarken, şirketler müzakereleri daha sert bir zeminde yürütüyor ve yeni tedarikçiler bulmaya yöneliyor. Firmalar ürün tasarımlarında değişiklikler yaparak gereksiz maliyetleri ortadan kaldırma stratejilerine odaklanıyor. Bunu başaran şirketler ya kâr marjlarını arttırarak sermayelerini güçlendiriyor ya da rekabetçi fiyatlarla pazarda pay kapıyor.”
Atalay, 12 Nisan 2025 tarihinde İstanbul WOW Hotel’de düzenleyecekleri 12. Satın Alma ve Tedarik Yönetimi Zirvesi’nde bu belirsizlik dalgasına karşı şirketlerin en doğru hazırlığı yapmalarını sağlayacak yol haritalarını konuşacaklarını ifade ederek, “Şirketlerin yapmaları gereken değişimin ana yollarını onlara gösterecek, değişen dünya rekabetinde en güncel verileri kendileri ile paylaşacak, karanlık ve belirsiz olan bu yolda kendilerine alanındaki en iyi isimler ve konunun uzmanları ile ışık tutacağız” dedi.
TÜSAYDER HAKKINDA:
Türkiye’nin en büyük ilk 500 firmasının satın alma yöneticilerinden oluşan TÜSAYDER, kurumsal ve bireysel 1400 üye ile satın alma yöneticilerini aynı çatıda buluşturuyor. TÜSAYDER üyeleri arasında savunma sanayi, sağlık, bankacılık-finans, gıda, teknoloji vb. sektörlerden satın alma profesyonelleri bulunuyor. TÜSAYDER, Türkiye’yi satın alma ve tedarik konularında uluslararası alanda temsil eden ilk ve tek dernek olarak IFPSM’in (International Federation of Purchasing & Supply Management) üyeliğine 2016 yılında kabul edildi. Yüzlerce satın alma profesyonelinin oluşturduğu, zirve, her yıl TÜSAYDER tarafından düzenleniyor. Çalıştıkları şirketlerde aldıkları kararlar ile gayrisafi yurtiçi hasılanın %36’sını yöneten satın alma yöneticileri, her yıl düzenlenen Satın Alma ve Tedarik Yönetimi Zirvesi’nde (STZ) buluşuyor.
